برخی همچون مطهری و ویل دورانت تساهل دینی کوروش را نه از روی کرامات انسانی و اخلاقی بلکه نشانگر سیاست کشورگشایی و استعمارگری او می‌دانند...ابوالکاظم آزاد، علامه طباطبائی و باستانی پاریزی شخصیت کوروش را پیامبروارانه معرفی می‌کنند.

خلخالی در رساله خود، کوروش را زاده مادری یهودی خوانده است... او گرامیداشت روز تولد کوروش را سیاستی استعماری دانست...یقین داریم که کوروش ذوالقرنین نیست...کوروش از شدت احتیاج مجبور گردید راهِ زنی پیش گیرد...تحقیقی را که من پیرامون زندگی کوروش کرده‌ام هیچ کدام از این به اصطلاح مورخین نکرده‌اند.